Kindergeneeskunde, wetenschapsstage algemene pediatrie
Binnen de divisie kinderen van het UMC Utrecht (WKZ) wordt succesvol onderzoek verricht van uitstekende kwaliteit. Ben je student geneeskunde, dan is er voor jou de mogelijkheid aan dit onderzoek mee te doen. Dit kan nuttig, leerzaam en spannend zijn! Onderzoeken binnen de algemene pediatrie, waar je aan mee kunt werken
Algemene informatie wetenschapsstage uitklapper, klik om te openen
De diagnose en behandeling van kinderziekten is de afgelopen decennia sterk vooruitgegaan, wat heeft geleid tot een toenemend aantal kinderen met een chronische ziekte met een verbeterde levensverwachting.
Recente studies hebben aangetoond dat meer dan 25% van de kinderen en jongvolwassenen onder de leeftijd van vijfentwintig jaar aan een chronische ziekte lijdt. Kinderen met een chronische ziekte hebben meer fysieke en psychosociale uitdagingen als gevolg van stress door symptomen, veeleisende therapeutische behandelingen, ziekenhuisopnames dan gezonde leeftijdsgenoten. Ook ervaren chronisch zieke kinderen meer onzekerheid over de toekomst, meer sociale uitsluiting en vaker het onvermogen om volledig deel te nemen aan school of de samenleving.
Het is bekend dat de impact van deze ziektegerelateerde uitdagingen ook na de kinder- en adolescentie blijft bestaan. Er zijn echter grote verschillen tussen chronisch zieke kinderen en niet alle kinderen met dezelfde chronische ziekte ervaren (vergelijkbare) moeilijkheden: velen slagen erin zich positief aan te passen aan deze uitdagingen.
Dit fenomeen, positieve aanpassing aan stress waardoor je mentaal welzijn terugkrijgt dan wel behoudt, wordt veerkracht genoemd. Wanneer kinderen met een chronische ziekte in staat zijn hun veerkracht te versterken, kan hun kwaliteit van leven en mentaal welzijn te verbeteren. In de kindergeneeskunde is men zich meer bewust geworden van het belang van positieve aanpassing aan stress, wat heeft geleid tot een verhoogde aandacht voor onderzoek naar veerkracht.
Wij doen onderzoek naar veerkracht bij gezonde en chronisch zieke adolescenten. Hierbij werken we samen met toonaangevende onderzoekers van meerdere universiteiten. Ben je benieuwd geworden naar de mogelijkheden? Dan gaan we graag met je in gesprek.
Contactpersoon: Sabine van der Laan, s.e.i.vanderlaan-4@umcutrecht.nl.
Fitnet uitklapper, klik om te openen
FitNet, een webgebaseerde Cognitieve Gedragstherapie voor jongeren met het Chronisch VermoeidheidsSyndroom (CVS)
Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS) wordt in toenemende mate in Nederland herkend als oorzaak van beperkingen in het dagelijkse functioneren en inactiviteit bij jongeren. CVS wordt omschreven als ernstige onverklaarde invaliderende moeheid die langer dan 6 maanden aanhoudt. Cognitieve gedragstherapie (CGT) is effectief gebleken voor tweederde van deze jongeren. CGT is echter beperkt beschikbaar en vergt specifieke deskundigheid van de therapeuten die niet altijd in de regio voorhanden is. Bovendien zijn de factoren die de effectiviteit bepalen nog onvoldoende onderzocht.
Een alternatief voor de face-to-face CGT is FITNET, een webgebaseerd programma voor jongeren met het Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS) en hun ouders. Een webgebaseerd programma biedt als voordeel dat de drempel om hulpverlening te accepteren en te realiseren lager is. De behandeling kan op elk gewenst moment door de jongere worden geactiveerd en de communicatie tussen de jongere en de therapeut kan asynchroon verlopen.
Het webgebaseerde programma zou de toegankelijkheid voor deze vorm van therapie enorm vergroten en bovendien aansluiten bij de behoeftes en mogelijkheden van de adolescenten.
Doel van dit onderzoek
- Bepalen van de effectiviteit van webgebaseerde CGT voor jongeren met CVS.
- Vaststellen welke factoren deze effectiviteit bepalen.
- Het reproduceren van in de literatuur genoemde biologische afwijkingen (zoals hypocortisolisme of een afwijkend neuropsychologisch presteren) de reversibiliteit hiervan na behandeling (is er sprake van mogelijke biologische oorzaken of epifenomenen)?
Methoden
Gerandomiseerde gecontroleerde studie waarbij 120 jongeren met CVS (tussen de 12 en 18 jaar) worden geïncludeerd en gerandomiseerd waarbij ofwel direct gestart wordt met FitNet, danwel wachtlijstconditie van 6 maanden (waarin standaardzorg is toegestaan). Follow-upmetingen vinden plaats 6, 9 en 12 maanden na inclusie. Voorafgaand aan de interventie worden biologische en psychosociale metingen verricht die mogelijk voorspellend zijn voor de effectiviteit van deze interventie. De belangrijkste uitkomstparameter is schoolparticipatie naast de subjectieve beleving van moeheid en de mate van beperking in lichamelijke activiteiten.
Keuzeprojecten voor medische studenten
Studenten kunnen participeren bij het uitvoeren van (deelstudies van) de FitNetstudie.
Vereisten voor student: 4e, 5e en 6e jaars kunnen meedoen (er is een voorkeur voor een langere duur van de onderzoeksstage, zoals 12, 18 of 24 weken).
Mogelijk als combistage?
- ja
Contactpersonen
- Dr. Sanne Nijhof, Kinderarts en post-doc onderzoeker
s.l.nijhof@umcutrecht.nl - Prof. dr. Elise van de Putte, Kinderarts en hoogleraar levensloopgeneeskunde
e.vandeputte@umcutrecht.nl
Psychosociale geneeskunde: PROactive uitklapper, klik om te openen
Vermoeidheid en meedoen in de maatschappij bij kinderen met een langdurige ziekte
De afgelopen jaren is grote vooruitgang geboekt in de levensverwachting van kinderen met een chronische of levensbedreigende aandoening. Dit succes heeft echter ook geleid tot een toename aan adolescenten en volwassenen die dagelijks tegen de gevolgen van hun ziekte aanlopen. Vermoeidheid en pijn komen veel voor bij kinderen met bijvoorbeeld een autoimmuunziekte, taaislijmziekte of kinderen na de behandeling van kanker. Dit heeft niet alleen gevolgen voor het kind zelf, maar ook voor diens omgeving en kan leiden tot aanzienlijke beperkingen in functioneren, zoals schoolverzuim.
Patiëntenorganisaties geven aan dat deze problemen voor hen hoog op de onderzoeksagenda staan, omdat dit de problemen zijn waar veel van hun leden in het dagelijks leven tegenaan lopen. Voor deze problemen is lang nog niet altijd aandacht in de spreekkamer. Dit heeft onder andere als oorzaak dat vermoeidheid en pijn niet altijd alleen een biologische oorzaak hebben. In de definitie van de WHO in 1948 werd al benoemd dat gezondheid meer is dan de afwezigheid van ziekte. Vaak is er sprake van een samenhang in biologische, psychologische en sociale factoren. In de PROactive studie proberen we meer grip te krijgen op vermoeidheid bij kinderen met een langdurige ziekte. Welke biologische en psychosociale factoren spelen een rol en zouden mogelijk een aangrijpingspunt kunnen zijn voor behandeling? En hoe kunnen we kinderen en tieners stimuleren om zelf de regie te pakken over hun klachten en zo optimaal mogelijk mee te doen in de maatschappij?
Doel van dit onderzoek
1. Ontdekken wat de prevalentie is van vermoeidheid en pijn bij kinderen met chronische/levensbedreigende ziekten, wat de relatie met functioneren/maatschappelijke participatie is en welke factoren hierop van invloed zijn.
2. Vaststellen wat de belangrijkste factoren zijn die maatschappelijke participatie beïnvloeden in een stabiele fase van ziekte bij kinderen met CF, auto-immuunziekten en na de behandeling van kanker en hun ouders, met een focus op vermoeidheid en pijn.
3. Middels een eHealth applicatie op individueel niveau vermoeidheid en de daarmee samenhangende factoren in beeld brengen, als opstap naar een behandeling op maat.
Methoden
PROactive KLIK studie – prospectieve cohort studie
Domein: Kinderen met CF, auto-immuunziekten en kinderen direct na de behandeling van kanker en hun ouders.
Om vermoeidheid en pijn bespreekbaar te maken in de spreekkamer en om onderzoek te doen naar vermoeidheid, pijn en maatschappelijke participatie bij kinderen met een langdurige ziekte, nemen we in het Wilhelmina Kinderziekenhuis en het Prinses Maxima Centrum vragenlijsten af met behulp van KLIK. KLIK is een digitaal systeem om via internet vragenlijsten af te nemen. Ouders van kinderen van 2 t/m 18 jaar vullen vragenlijsten in, kinderen vanaf 8 jaar vullen zelf ook vragenlijsten in. Naast vermoeidheid en pijn worden er vragenlijsten afgenomen over sociale, psychologische en omgevingsfactoren die een rol zouden kunnen spelen bij die vermoeidheid en pijn. Deze vragenlijsten worden vervolgens gekoppeld aan gegevens uit het medisch dossier, zoals ziekteactiviteit, medicijngebruik of labuitslagen.
PROactive interviews – kwalitatief onderzoek
Domein: Er is sprake van een embedded design. Kinderen die deelnemen aan de PROactive KLIK studie kunnen deelnemen als ze tussen de 8-18 jaar oud zijn. Er wordt gezocht naar een purposeful sample met variatie in maatschappelijke participatie, vermoeidheid, pijn, leeftijd en geslacht.
Omdat participatie een concept is wat niet makkelijk te vangen is in een vragenlijst, is er een kwalitatieve studie opgezet om vast te stellen wat kinderen en hun ouders verstaan onder optimaal meedoen. Middels diepte interviews hebben we 30 ouders en kinderen hierop bevraagd.
PROfeel
Domein: Embedded design. Patiënten komen in aanmerking voor PROfeel als ze deelnemen aan PROactive KLIK en problemen ervaren van vermoeidheid en/of pijn. Patiënten van 12-18 jaar in het bezit van een smartphone komen in aanmerking.
Zowel zorgverleners als patiënten vinden het lastig om vermoeidheid te begrijpen. Dit komt omdat er bij vermoeidheid vaak sprake is van een samenhang in biologische en psychosociale factoren en omdat de oorzaken en instandhouders per persoon verschillen. Om patiënten meer inzicht te geven in hun vermoeidheid is het dus belangrijk om op individueel niveau die vermoeidheid in kaart te brengen.
Bij dit proof-of-principle onderzoek wordt onderzocht wat de toegevoegde waarde is van gepersonaliseerde dynamische metingen (ecological momentary assessments) op de smartphone om jongeren met een chronische ziekte inzicht te geven in vermoeidheid en factoren die daarmee samenhangen. Deze metingen worden teruggekoppeld in een gepersonaliseerd rapport.
Klik hier voor een voorbeeld.
Keuzeprojecten voor medische studenten
Studenten kunnen participeren bij het uitvoeren van (deelstudies van) de PROactive studie.
Vereisten voor student: 4e, 5e en 6e jaars CRU studenten of SUMMA studenten OP2/3 kunnen meedoen (er is een voorkeur voor een langere duur van de onderzoeksstage, zoals 12, 18 of 24 weken).
Mogelijk als combistage?
Ja
Contactpersonen
Anne Hoefnagels, PROactive coördinator
Dr. Sanne Nijhof, Kinderarts en post-doc onderzoeker
s.l.nijhof@umcutrecht.nl
Prof. dr. Elise van de Putte, Kinderarts en hoogleraar levensloopgeneeskunde
s.e.i.vanderlaan-4@umcutrecht.nl
Een betere toekomst voor kinderen: Het Child Health Disease Cohort uitklapper, klik om te openen
De ultieme kindergeneeskunde stage voor studenten:
Binnen het Wilhelmina Kinderziekenhuis worden bepaalde groepen kinderen met chronische aandoeningen langdurig vervolgd. Te denken valt bijvoorbeeld aan kinderen met Jeugdreuma, Cystic Fibrosis, aangeboren hart gebreken, te vroeg geboren kinderen, en anderen.
De behandelmogelijkheden van deze kinderen zijn afgelopen decennia enorm verbeterd en veel patiënten bereiken een steeds hogere leeftijd. Om de behandeling van deze kinderen te verbeteren is dus steeds beter zicht nodig op het lange termijn beloop van dergelijke aandoeningen. Binnen het Child Health Disease Cohort bestuderen we niet alleen de lange termijn orgaanschade, maar kijken we ook naar bijvoorbeeld de lange termijn psychosociale gevolgen.
De kinderen worden binnen het Wilhelmina Kinderziekenhuis tot op volwassen leeftijd periodiek vervolgd op de zogenaamde 030-poli. Op deze poli worden ook grote groepen gezonde controle kinderen gezien, worden medicamenteuze interventie studies gedaan en worden adviezen gegeven met betrekking tot voeding, beweging en slaap.
Binnen de 030 poli is regelmatig plaats voor studenten die data verzamelen voor hun eigen deelproject. Dat kan heel orgaan- of ziekte-specifiek zijn, maar het kan ook zijn dat je juist geïnteresseerd bent ziekte overstijgende aspecten van de kindergeneeskunde. Maar het draait altijd om kinderen en hun toekomst! Je hebt veel contact met kinderen en ouders en bent betrokken bij allerlei soorten metingen bij kinderen en jongeren (variërend van lichamelijk onderzoek tot bloedafnames, longfunctietesten en echografie) en het afnemen van vragenlijsten.
Deze stage is uitstekend geschikt voor studenten die zich willen voorbereiden of wachten op een toekomstige baan als A(N)IOS of PhD-traject binnen de kindergeneeskunde. Regelmatig starten er ook PhD trajecten op deelaspecten van het Child Health Disease Cohort.
Contactpersoon
Geïnteresseerd en ben je beschikbaar voor minimaal 6-12 weken? Stuur dan een mail met je CV naar Prof. K van der Ent