Voeding bij een kind met een gehemeltepleet

Heeft uw kind een gehemeltespleet (schisis) dan lukt het afsluiten tussen de neus en de mond/keelholte niet goed. Hierdoor kan uw kind moeilijk een vacuüm maken. Dit is nodig om de melk uit de borst of fles te krijgen. Uw kind zal in dit geval dan ook ondersteuning van u moeten krijgen om de voeding helemaal te kunnen drinken. Dit kan door in de speen of fles mee te knijpen. Tijdens het knijpen in de fles of speen komt er melk in de mond. Jonge baby's slikken als reactie op een zuigbeweging, daarom is het belangrijk dat u mee knijpt als uw kind een zuigbeweging maakt.

Bij een gehemeltespleet is drinken uit de borst meestal niet goed mogelijk. Uw kind voeden met afgekolfde borstvoeding via de fles is een goed alternatief. Een enkele keer zien we dat kinderen met een gehemeltespleet in het zachte gehemelte toch een vacuüm kunnen maken. Hierdoor lukt het soms toch kleine hoeveelheden per borst of fles te geven zonder hulp. Grote hoeveelheden voeding zijn meestal niet goed mogelijk zonder extra hulp, omdat het uw kind te veel energie kost om het vacuüm vast te houden.

Houding uitklapper, klik om te openen

Als bij uw kind de voeding makkelijk door de neus terugkomt, is het prettig het meer rechtop te houden tijdens de voeding. Als de tong makkelijk naar achteren glijdt of de kaak wat minder ontwikkeld is, dan is het beter uw kind op de zij te leggen tijdens het voeden.

Materiaal uitklapper, klik om te openen

Bij het gebruik van de meeste spenen is het nodig een vacuüm te maken. Als uw kind een gehemeltespleet heeft, kan uw kind dit vaak niet goed. Hulp door in de speen of fles te knijpen is dan nodig. Enkele flessen met speciale spenen zijn hiervoor geschikt. Al deze flessen hebben een aparte speen voor prematuren (vroeggeborenen). Neem contact op met de logopedist van het schisisteam als je twijfelt over de juiste keuze van de fles en/of speen. 

SpecialNeeds® Feeder (voorheen Haberman)

Dit is een fles met een speen met een smalle basis. Het heeft een ventiel waardoor de voeding niet drupt als u niet mee knijpt of het kind geen kauwbewegingen maakt op de speen. Hierdoor kunt u goed inspelen op het zuigritme van uw kind.

De speen heeft drie verschillende standen. De stand is de streep die naar het neusje van het kind kijkt. 

• Bij de langste streep (stand 3) is de toevoer van melk het meest.
• Bij een korte streep (stand 1) is de toevoer van melk het minst.
• De streep die in het verlengde van het neusje van uw kind zichtbaar is op de speen, geeft de stand aan.

Het is belangrijk dat de opstaande rand van de membraamhouder naar boven is gericht, bij het klaarmaken van de speen.

Special Needs Feeder

Nuby Silicone Nurser™

Dit is een fles met een speen met een brede basis. Deze speen heeft geen ventiel en is daardoor ook goed te gebruiken als de voeding ingedikt moet worden.

v.l.n.r. de Nuby Soft, Special Needs Feeder

Dr. Browns Specialty Feeding System®

De Dr. Browns specialty feeding system heeft een ventiel waardoor de melk vanuit de speen niet terug kan lopen in de fles en bij lichte aanraking melk uit de speen komt. Het is hierbij dan niet nodig om vacuüm te realiseren. De kauwende beweging of druk van de tong tegen de speen zorgt ervoor dat de voeding uit de fles kan komen.

Dr. Brown Special Feeding System

Mogelijke problemen en oplossingen uitklapper, klik om te openen

Zuigen

Als uw kind een gehemeltespleet heeft, is het maken van een vacuüm in de mond vaak niet goed mogelijk. Het maken van ritmische zuigbewegingen en het uitoefenen van druk met de tong geeft meestal geen problemen. Het geven van de fles is een samenspel tussen u en uw kind. U knijpt in de speen of de fles als het kind een zuigbeweging maakt. Als de zuigbewegingen regelmatig en vlot zijn, is het mogelijk ook continu in de speen te knijpen. Als het kind een pauze neemt, haalt u de druk van de speen zodat er geen melk meer in de mond komt. U knijpt weer mee als uw kind weer begint met zuigen.

Voeding door de neus (neusregurgitatie)

Bij een gehemeltespleet is er een opening tussen de mond en neusholte. Tijdens het drinken kan er dan ook makkelijk voeding door de neus naar buiten terugkomen (neusregurgitatie). Dit kan geen kwaad en is niet pijnlijk als u niet iets prikkelends geeft zoals sinaasappelsap. U hoeft de neus niet extra schoon te maken. Uw kind niest over het algemeen de voeding zelf uit de neus of het loopt weer terug in de mond. Als voeding langer blijft zitten is het mogelijk om wat water aan te bieden via de speen, om de melkresten te verwijderen. U kunt neusregurgitatie verminderen door uw kind iets rechtop te houden tijdens het voeden.

Drukplekken

Bij een gehemeltespleet (van het harde gehemelte) kan het neustussenschot open liggen. Dit is een kwetsbaar stukje slijmvlies en gevoelig voor beschadiging. Contact met de flesspeen kan drukplekken veroorzaken. Deze plekken zijn zichtbaar wit en liggen als een soort blaar op het neustussenschot. Drukplekken zijn pijnlijk voor uw kind. Het zal dan ook na de eerste zuigbehoefte stoppen met drinken en mogelijk gaan huilen.

Kinderen die vaak pijn of ongemak hebben bij de voeding, weigeren de voeding sneller. Ook bemoeilijkt een drukplek op het neustussenschot het sluiten van het gehemelte door de plastisch chirurg. Om een drukplek te voorkomen, adviseren we de speen schuin in de mond aan de meest gesloten kant van de kaak of tussen de kaakrand en wangzak aan te bieden.

Drukplekken genezen meestal binnen tien dagen. Als dit niet lukt, adviseert de kindertandarts of orthodontist soms een plaatje. Het plaatje beschermt dan het neustussenschot tijdens het drinken.

Vermoeidheid

Om ervoor te zorgen dat uw kind zoveel mogelijk van de voeding drinkt, bestaat het gevaar dat u te lang met de voeding bezig bent als het niet vanzelf gaat. Drie kwartier tot een uur is daarbij geen uitzondering. Dit is erg af te raden, omdat zowel u en uw kind niet voldoende rust tussen de voedingen krijgen. Er moet ook tijd overblijven om te verschonen, te knuffelen, te spelen en te slapen. Langer dan dertig minuten moet de voeding niet duren.

Meestal begint een kind hongerig aan een voeding. Het kan dan gretig zijn en veel zuig-slik bewegingen maken. Na enkele minuten ziet u dat uw kind meer adempauzes neemt tussen het zuigen en slikken door. Uw kind mag deze adempauzes ook nemen. Het is niet nodig extra te stimuleren. Als uw kind snel vermoeid is, kan het zinvol zijn uw kind aan het begin van de voeding vaker een adempauze te geven, door het drinken te onderbreken. Als het niet lukt een voeding binnen de dertig minuten te geven, neem dan op tijd contact op met ons.

Verslikken

Als uw kind zich verslikt, komt er voeding in de luchtpijp. Signalen van verslikken tijdens de voeding kunnen zijn: hoesten, benauwdheid en een blauwe verkleuring rond de mond. Het is een negatieve ervaring voor uw kind. Kinderen die zich vaak verslikken, weigeren sneller voedingen. Er zijn verschillende oorzaken te vinden voor verslikken, maar geen van allen zijn te accepteren bij een een baby. Als uw kind zich vaker verslikt, neem dan contact op met ons voor advies. Zorg ervoor dat het drinken (weer) prettig voor uw kind verloopt. 

Heeft uw kind een gehemeltespleet, dan is het drinken een samenspel tussen u en uw kind. U moet mee knijpen in het zuigritme van uw kind. Als u te snel of te veel voeding in de mond laat komen, kan het kind zich verslikken. Het is belangrijk om goed te blijven kijken tijdens het drinken naar de zuigbewegingen en de signalen van uw kind. Neemt u kind een pauze, stop dan met mee knijpen en pas het tempo aan. 

Luchthappen

Door problemen bij het afstemmen van zuigen, slikken, ademhalen en de spleet opening, slikt uw kind vaak te veel lucht mee. Dit geeft sneller een voldaan gevoel en hierdoor zal uw kind eerder stoppen met drinken.
De lucht in de maag en darmen gaat gas vormen wat krampen en buikpijn geeft. Een huilend kind en stress tijdens de voeding kunnen het resultaat zijn. De belangrijkste oplossing is ervoor zorgen dat uw kind zo min mogelijk lucht mee slikt. Dit begint met de speen goed vol met melk te houden en uw kind de tijd te geven om tussendoor te boeren.

Darmkrampen

De darmen zijn in de periode na de geboorte nog onvoldoende ontwikkeld. Hierdoor kunnen bij alle pasgeborenen na een voeding darmkrampjes voorkomen. Meestal zijn die met zes weken het ergst en met drie tot vier maanden weer voorbij. Op zich drinkt en groeit een kind met krampjes goed. Het is alleen onrustig en huilerig na de voeding. Het valt even in slaap, maar wordt huilend weer wakker.

Ook het aanbieden van te veel of te weinig voeding over de hele dag kan darmkrampen veroorzaken. Vraag advies over de hoeveelheid bij het consultatiebureau of diëtist. Daarnaast wil niet ieder kind op elk moment van de dag evenveel voeding. U en uw kind ontwikkelen een eigen ritme.

Spugen

Met boeren tijdens of na de voeding komt soms een golfje voeding mee. Dat is heel normaal. Ook als de hoeveelheid iets groter is door ontsnappende luchtbellen, soms pas enige tijd na het voeden, kan dat weinig kwaad. Het komt doordat de kringspier die tussen de maag en de slokdarm zit nog niet volgroeid is. Deze spier heeft een soort ventielwerking. Met de groei en rijping van uw kind komt dat vanzelf.

Het indikken van voeding met johannesbroodpitmeel kan het spugen verminderen. Bij kinderen ouder dan vier maanden kan ook rijstebloem gebruikt worden. Overleg met een professional (kinderarts, diëtist, logopedist) welke optie het best bij uw kind past.

Projectielbraken is niet normaal. Dit is het uitbraken van een grote hoeveelheid voeding met grote kracht in een straal. Neem contact op met een arts als uw kind projectielbraakt.

Videobeelden flesvoeding uitklapper, klik om te openen

Flesvoeding: Kind met gehemeltespleet

Het is belangrijk dat het kind en de voeder goed gesteund zitten. Het kind is wakker en zoekt zelf naar de speen als deze de wang aanraakt. Het opent haar mondje, waarbij de tong laag in de mond komt te liggen en de speen aangeboden kan worden. Eerst zien we korte zuigbewegingen waarna de kaakdalingen groter worden en het voedende zuigen wordt gestart. 

Flesvoeding: kind met (lip-kaak-)gehemelte spleet

Bij kinderen met een (lip-kaak-)gehemeltespleet ligt het neustussenschot open. Dit is een zeer kwetsbaar stukje slijmvlies en kan makkelijk beschadigen door bijvoorbeeld druk van een fles of fopspeen. Een drukplekje is zeer pijnlijk waardoor een kindje stopt met drinken. Daarnaast geeft een drukplekje problemen bij het sluiten van het gehemelte door de plastisch chirurg. Door de speen tussen de wang en de kaak te plaatsen kan deze beschadiging worden voorkomen. Ook is het mogelijk om de speen minder ver in de mond te zetten. Het is belangrijk goed in de mond te kijken om een eventueel drukplekje op tijd te signaleren.

Drukplekje bij een kind met een lip-kaak-gehemeltespleet

Bij dit meisje wordt met de pijl het drukplekje aangewezen. Het slijmvlies is beschadigd en zichtbaar door een wit plekje. Dit is niet weg te vegen zoals bij een restje melk. Het drukplekje is zeer pijnlijk waardoor het kindje huilt en stopt met drinken als het plekje wordt aangeraakt met de speen. Door de speen schuiner in de mond aan te bieden of tussen de wang en kaak zal het kindje zonder pijn kunnen drinken en het wondje helen. 

Flesvoeding: SpecialNeeds® Feeder voorbereiden

De Special Needs Feeder bestaat uit vijf verschillende onderdelen. Plaats voor het gebruik het witte membraam in de membraamhouder. Richt hierbij de opstaande rand naar boven. Druk de grote knop door de membraamhouder. Vul de speen voor het voeden volledig met melk.

Flesvoeding: gebruik Nuby Silicone Nurser™

De Nuby Silicone Nurser™ heeft een brede basis speen en een flexibele fles. De spenen zijn in verschillende maten (zoals xs of large) te verkrijgen. 

Flesvoeding: Schwester Liselotte houding op de zij

Het kind ligt op schoot bij de voeder. De voeder steunt de voeten op een verhoging. In deze comfortabele en natuurlijke houding kan het kind de hoeveelheid melk goed reguleren en heeft de voeder goed zicht op de zuigbewegingen (kaakdalingen) tijdens het drinken.

Voor kinderen waarbij de kaak minder ontwikkeld is of de tong makkelijk naar achteren glijdt is dit de beste houding tijdens het drinken.

Let wel op dat de speen tijdens het drinken goed gevuld blijft om het meeslikken van lucht zo veel mogelijk te beperken.

Flesvoeding: Schwester Liselotte houding

In deze goed ondersteunde houding, liggen de billen van het kind gesteund tegen de buik van de voeder. Het kind ligt op schoot en kan oogcontact maken met de voeder, doordat de voeder de voeten steunt op een verhoging. 

Hebt u vragen? uitklapper, klik om te openen

Uw vragen kunt u stellen aan het schisisteam. Neemt u hiervoor contact op met het schisiscentrum.