In dit deelkatern volgt een toelichting op het voedingsvezel- en vochtverrijkt dieet dat wordt voorgeschreven bij darmproblemen.
Voedingsvezel- en vochtverrijkt dieet uitklapper, klik om te openen
Voedingsvezels zijn onderdeel van de plantencel en komen uitsluitend voor in plantaardige voedingsmiddelen. Voor een goede darmfunctie is voedingsvezel noodzakelijk. Voedingsvezel is onverteerbaar en neemt in de darm water op. Daarom is veel drinken (water) belangrijk. Bij het starten van de dieetadviezen kunnen de darmklachten soms eerst toenemen. Binnen vier tot zes weken verminderen de klachten, indien het dieet consequent wordt gevolgd. De algemene adviezen bij het voedingsvezel- en vochtverrijkt dieet zijn:
- zorg dat uw kind geen maaltijden overslaat, rustig eet en goed kauwt. Vooral een stevig ontbijt is belangrijk om de darmen voldoende in werking te zetten,
- gebruik vezelrijke voedingsmiddelen,
- zorg dat uw kind de voorgeschreven hoeveelheid vocht drinkt,
- zorg dat uw kind dagelijks voldoende lichaamsbeweging krijgt,
- zorg dat uw kind op een vaste tijd en in alle rust naar het toilet gaat, en iedere keer als er aandrang is,
- gebruik laxeermiddelen uitsluitend op voorschrift van de arts.
Voedingsvezel uitklapper, klik om te openen
Voor een goede werking van de darmen is voedingsvezel noodzakelijk. Er bestaan verschillende soorten voedingsvezel, die ieder op hun eigen wijze bijdragen aan een goede stoelgang. Dagelijks gebruik van de verschillende soorten vezelrijke voedingsmiddelen is belangrijk: dus brood en/of granen én groente en/of rauwkost én fruit. Een overzicht van vezelrijke voedingsmiddelen vindt u in tabel 1.
Algemeen geldt dat
- Grof volkorenbrood effectiever werkt dan de lichtbruine brood- soorten, omdat grove voedingsvezel beter laxeert dan fijn- gemalen voedingsvezel.
- Kleinsnijden en malen van groente en fruit het effect van de voedingsvezels op de darm verminderen. Een appel met schil heeft dus meer effect op de darmen dan geraspte appel.
- Rauwkost (eventueel een stuk wortel of komkommer uit de hand) werkt effectiever dan gekookte groente, omdat verhitten het effect van de voedingsvezels op de darm vermindert.
- Naast vezelrijke voedingsmiddelen zijn er geen andere voedings- middelen waarvan het laxerend effect is bewezen. Het is bijvoor- beeld nooit bewezen dat stroop en yoghurt laxerend werken.
tabel 1: Vezelrijke voedingsmiddelen
| Brood | Bruinbrood, volkorenbrood, volkoren krenten- of rozijnenbrood, roggebrood, knäckebrood ((boeren)bruin met sesamzaad), volkoren ontbijtkoek |
|---|---|
| Groenten | Alle soorten zijn aan te bevelen. Neem bij de warme maaltijd altijd een flinke portie (half deel van een bord) groente. |
| Rauwkost | Gebruik vaak rauwkost: bij de lunch, tussendoor en bij de warme maaltijd. Bijvoorbeeld sla, tomaat, witlof, andijvie, wortel, paprika, diverse kool-soorten, radijs, komkommer en bietjes. |
| Fruit | Gebruik dagelijks minimaal twee stuks fruit. De soorten die met schil of in partjes gegeten kunnen, moeten ook als zodanig worden geconsumeerd. Zuidvruchten: abrikozen, krenten, rozijnen, dadels, vijgen. Gedroogde vruchten moeten voor consumptie in ruim water worden geweekt: pruimen, abrikozen, appels, peren. |
| Granen | havermout, brinta, muesli, boekweitgrutten, zilvervliesrijst, parelgort, volkoren macaroni, volkoren spaghetti, zemelen |
| Versnaperingen | Evergreen®, Switch®, Sanovite®, volkoren beschuit volkoren biscuits, sesamkoekjes, gebak van volkorenmeel |
Vocht ('drinken') uitklapper, klik om te openen
In een voedingsvezelrijk dieet is een ruime hoeveelheid drink- vocht erg belangrijk. Voedingsvezel houdt namelijk vocht vast in de ontlasting. Het is dan ook belangrijk naast de hoeveelheid die uw kind normaal drinkt een bepaalde hoeveelheid extra vocht te geven. De hoeveelheid is afhankelijk van de leeftijd van uw kind.
Aanbevolen hoeveelheid extra vocht
| 1⁄2 tot 1 jaar | 1⁄2 liter extra vocht per dag | 3 bekers |
|---|---|---|
| 1 tot 4 jaar | 1 liter extra vocht per dag | 7 bekers |
| 4 tot 7 jaar | 1 1⁄2 liter extra vocht per dag | 8 tot 9 bekers |
| ouder dan 7 jaar | 1 1⁄2 liter extra vocht per dag | 10 bekers |
Een beker bevat ongeveer 150 ml.
- Extra vocht kan zijn: water, vruchtensappen, verdunde limonade, verdunde rozenbottelsiroop, mineraalwater zonder prik, groentensappen.
- Geef uw kind géén: chocoladedranken, priklimonades (bijvoor- beeld cola of sinas) en prikmineraalwater, extra thee, extra koffie en extra melk.
Gasvorming
Sommige voedingsmiddelen vormen meer gas in de darmen dan andere voedingsmiddelen. Dit kan men als onaangenaam ervaren. Indien onderstaande voedingsmiddelen klachten blijven geven, geef ze uw kind dan in kleinere hoeveelheid of vermijd ze tijdelijk. Extra gasvorming kan worden veroorzaakt door:
- gekookte en afgekoelde aardappelen (slaatje), onrijpe banaan, meloen, komkommer, koolsoorten (behalve bloemkool en broc- coli), paprika, peulvruchten, prei, uien, vruchtensap, producten die veel suiker en sorbitol bevatten, linzen, hele graankorrels, melkproducten.
- het ongemerkt ingeslikken van lucht. Het is van belang om rustig te eten, zodat er minder kans is op het inslikken van lucht. Ook bij het kauwen van kauwgom wordt vaak ongemerkt lucht ingeslikt. Voedingsmiddelen die uw kind zoveel mogelijk moet vermijden:
- Alle soorten chocolade en chocoladedranken. Chocolade bevat theobromide dat een langer verblijf van voedsel in het spijsverteringskanaal tot gevolg heeft.
- Dranken met prik, omdat zij teveel gasvorming geven.
Voorbeeld dagmenu voedingsvezel- en vochtverrijkt dieet
| ontbijt | brood | volkoren-, rogge- of bruinbrood besmeerd met (dieet)margarine, boter of halvarine |
|---|---|---|
| beleg | kaas, smeerkaas, vleeswaren, smeer- worst, ei, pindakaas, notenmoes, fruit, rauwkost (zoals plakjes appel, tomaat, komkommer) of zoet beleg | |
| drinken |
| |
| in de loop van de ochtend |
| |
| tweede brood- maaltijd | zie ontbijt | |
| in de loop van de middag | zie in de loop van de ochtend | |
| warme maaltijd |
| |
| in de loop van de avond | zie in de loop van de ochtend |
Meer weten uitklapper, klik om te openen
Voor meer informatie kunt u terecht bij het Voedingscentrum. U kunt daar de Brochure nr. 861: 'Vezelrijke voeding ’ en Brochure nr. 100: 'Goed van eten en drinken' bestellen.
De inhoud van deze tekst is afkomstig van de Divisie Revalidatie- en Voedingswetenschappen, cluster Kinderdiëtetiek.