Heupdysplasie

Onlangs is er bij uw kind heupdysplasie geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over heupdysplasie, de behandelmogelijkheden en praktische tips voor thuis.

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

De oorzaak van heupdysplasie (=ondiepe heupkom) is niet precies bekend.

Het is bekend dat de kans op heupdysplasie groter is wanneer:

• er sprake is geweest van stuitligging tijdens de zwangerschap;
• er in de familie aangeboren heupafwijkingen voorkomt;
• er andere aangeboren afwijkingen zijn aan bijvoorbeeld voet en/of rug.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Wanneer heupdysplasie niet behandeld wordt, kan dit leiden tot vroegtijdige slijtage van de heup.

Het doel van de behandeling van dysplasie, subluxatie en heupluxatie is een heupgewricht met een diepe heupkom. Het spreiden van de heupen is daarvoor de behandelingsvorm.

De Pavlik bandage is het spreidmiddel, waar in de meeste gevallen mee gestart zal worden. De reden hiervan is dat de heupen stijf zijn en daarmee onvoldoende gespreid kunnen worden. De pavlik draagt bij aan het soepel maken van de heupen.

De Pavlik bandage voorkomt het strekken en stimuleert het spreiden van de heupen.

De kikkerhouding, die verkregen wordt, zorgt dat de heupkop midden in de kom staat. Door druk van de kop zal de kom dieper worden.

Met Pavlik-bandage

Aanvankelijk zal elke zes weken zal het resultaat van de behandeling worden bekeken met de echo. De Pavlik wordt gedragen tot de heupkom voldoende diep is geworden. In dit geval mag de Pavlik af.

Als de behandeling met de Pavlik bandage niet het gewenste resultaat geeft, kan de kinderorthopedisch chirurg kiezen voor een Camp spreider. Dit spreidmiddel dwingt de benen in gespreide stand. De Camp spreider wordt gedragen tot de heupkom voldoende diep is geworden. In dat geval mag de Camp spreider af.

Na een succesvolle behandeling van heupdysplasie, zal de kinderorthopedisch chirurg op meerdere controlemomenten de ontwikkeling van de heupen blijven vervolgen.

Heupluxatie

In het geval van een heupluxatie zal er ook gestart worden met de Pavlik-bandage, met als doel de heupkop weer terug in de kom te krijgen. Als er met de Pavlik-bandage onvoldoende resultaat is behaald, zal getracht worden de heupkop onder narcose in de kom te plaatsen. Voorafgaand hieraan, kan de arts, afhankelijk van de soepelheid van de heup, besluiten tot een tractiebehandeling van 10-14 dagen in het ziekenhuis (hierover later meer).

Om de heup in de kom te houden, zal de nabehandeling bestaan uit het dragen van een gipsbroek voor de periode van drie maanden.

Vormen van spreidmethoden

Pavlik-bandage

De Pavlik bandage wordt, op indicatie van de kinderorthopedisch chirurg, aangelegd door de gipsverbandmeester in het WKZ. U hoeft zich geen zorgen te maken over de ontwikkeling van uw kind, deze zal verlopen als bij ieder ander kind. De Pavlik bandage wordt 23 uur per dag gedragen. Bij het in bad doen en tijdens het aan- en uitkleden mag de Pavlik bandage af.

Om uzelf en uw kind de gelegenheid te geven te kunnen wennen aan de Pavlik bandage, kunt u gebruik maken van het volgende opbouwschema:

Acceptatie:

als uw kind wakker is > bij een middagslaap > bij de nachtslaap

Het aanleggen van de Pavlik bandage vergt enige handigheid van u.

Houd u bij het aanleggen rekening met de volgende punten:

• Plaats de Pavlik bandage over een romper. Een shirt/trui en broek plaatst u over de Pavlik bandage. Zo blijft de Pavlik bandage zo schoon mogelijk.
• Plaats de beendelen met de gespen aan de buitenzijde van het been.
• De met groen gemarkeerde gespen kunnen versteld worden, afhankelijk van de dikte van de kleding die onder de Pavlik bandage gedragen wordt. 
• De rood gemarkeerde gespen beïnvloeden de stand van de heup en zijn niet bedoeld om te verstellen.
• Controleer de huid in de nek en knieholte. Geef de huid de kans te wennen door de Pavlik bandage af te doen in het geval van roodheid.
• Plaats hem terug als de roodheid weg is getrokken.
• Voor een schone luier kan eventueel de harp losgemaakt worden.

Leefregels

Naast het dragen van het spreidmiddel bestaat de behandeling uit het toepassen van de volgende handelingen die invloed hebben op de spreiding van de benen:

• Zorg dat bij elke houding van uw kind, in welke situatie dan ook, de benen voldoende ruimte hebben om te spreiden;
• Wip, bij het luier verschonen, de billen op met uw hand onder de stuit;
• Bij tillen of troosten mag u het kind op de heup nemen of met de benen gespreid tegen uw buik houden:
• Kleding: de Pavlik bandage wordt over een romper gedragen. Een broek moet een breed kruis en een hoge taille hebben.
• Op www.facebook.com/hippehips kunt u deze broeken vinden. Het bijbehorende telefoonnummer is: 06 12461204.
• Koopt u een maillot twee maten te groot en doe hem achterstevoren aan. Truien of jurken mogen niet strak zitten.
• U kunt, als u handig bent met naald en draad, naar het model van een harem broek uiteraard ook zelf aan de gang.
• Kiek Hipwear® verkoopt leggings voor onder de pavlik en jumpsuits voor erover. Ook kunt u hier extra brede slaapzakken kopen en andere tips en tricks.
• Een gewone maxi cosi biedt onvoldoende ruimte voor de spreiding in de heupen.
• Kijk op http://www.maxi-cosi.nl/nl-nl/service/hip-safety-service.aspx voor het gebruik van de geschikte Maxi-cosi Opal HD, die ontwikkeld is in samenwerking met een kinderorthopedisch chirurg van het WKZ
• U kunt de Pavlik bandage op de hand wassen als hij vies geworden is.

U kunt ook telefonisch contact opnemen met Maxi Cosi op telefoon nr: 0800 2222 3427.

Controleer of uw wandelwagen voldoende ruimte biedt voor spreiding van de benen. Kijk voor tips op op www.heupafwijkingen.nl

In het geval van een draagdoek hebben de modellen waarbij de bovenbenen tot in de knieholte ondersteund worden de voorkeur.. Zie bijvoorbeeld www.ikdraag.nl of www.babybij.nl

Als het u opvalt dat een of beide benen minder of niet meer word(t)en bewogen, moet u het spreidmiddel uittrekken en de gipskamer bellen. Een zenuw bij de heup staat dan op rek. Door de behandeling met de Pavlik-bandage korte tijd te stoppen (denkt u hierbij aan enkele uren), krijgt de zenuw de tijd om te herstellen. Bij herstel van de beweging kunt u de Pavlik bandage terugplaatsen Bij aanhoudend terugkeren van het probleem, kunt u de Pavlik bandage af laten en bellen met de gipskamer van het WKZ.

Camp spreider

Voor het aandoen van de camp spreider plaatst u de beugel onder de billen/onderrug, om vervolgens te beensteunen met klittenband te sluiten en de buikstrap vast te klikken.

In tegenstelling tot de Pavlik bandage hoeft u geen rekening te houden met houdings- of kledingsvoorschriften. Zo nodig kunt u een handdoek plaatsen in de maxi cosi, zodat uw kind met Camp spreider veilig vervoerd kan worden. Bij het verschonen van de luier dient de Camp spreider verwijderd te worden.

Mocht de huid in de knieplooi of lies roodheid vertonen, kunt u de Camp spreider tijdelijk verwijderen om de huid de gelegenheid te geven te herstellen. Dit is hetzelfde gewenningsproces wat u kent bij het dragen van nieuwe schoenen.

Tractiebehandeling

Als de heup ondanks de Pavlik-behandeling uit de kom blijft, kan de arts kiezen voor een 10-14 dagen durende tractiebehandeling in het ziekenhuis. Dit zal altijd worden gevolgd door het onder narcose terugplaatsen van de heupkop in de kom en een nabehandeling van drie maanden gipsbroek. Bij de tractiebehandeling worden de te korte pezen en spieren van het heupgewricht langzaam opgerekt. Hiervoor zal uw kind een periode met de benen omhoog liggen, gevolgd door het dagelijks uitbreiden van de spreiding van de benen.

Tips rondom de tractiebehandeling:

• De behandeling behoort pijnloos te zijn. Al zal uw kind er aan moeten wennen om voortdurend op de rug te moeten liggen. Meldt het de verpleegkundige als uw kind opvallend jengelig is en blijft;
• Tijdens het verblijf op de afdeling kunt u uw kind zelf blijven verzorgen. De tractie zal hiervoor een half uur per dag af gaan. Trek uw kind lekker- en ruimzittende kleding aan;
• Uiteraard is het mogelijk om bij uw kind op de kamer te overnachten;
• Soms is er sprake van een verminderde eetlust en moeilijker verlopende stoelgang door de verminderde activiteit. Zorg er dan ook voor dat uw kind voldoende drinkt en stoelgangstimulerende voedingsmiddelen, zoals sinaasappels, eet;
• Door de lighouding zal spelen moeilijker gaan. Om uw kind bezig te houden, kunt u denken aan het ophangen van allerlei speelgoed aan de tractieopbouw. Aan de spijlen van het bed kunt u bijvoorbeeld een boxtrapeze en/of een spiegel bevestigen.
• Andere speeltips zijn: poppenkastpoppen, voorlezen, zingen, muziek, knuffel, rammelaars, boekjes. De pedagogisch medewerker zal ook geregeld een bezoek brengen voor een spelmoment.
• Denk alvast aan het huren van de Maxi Cosi Opal via de website http://www.maxi-cosi.nl/nl-nl/service/heupdysplasie-service.aspx of telefonisch via telefoonnr: 088 12 324 42.

De gipsbroek

Als de heup (onder narcose) in de kom is geplaatst, zal een gipsbroek de heup voor drie maanden op zijn plaats houden. De stand van de heup wordt na twee; vier en zes weken gecontroleerd door middel van een echo.

De gipsbroek zit vanaf de taille tot aan de enkels. In het kruis blijft een uitsparing voor een luier. Na het plaatsen van de gipsbroek komt uw kind terug op de afdeling en zal er, afhankelijk van de situatie, besloten worden wanneer het ziekenhuis verlaten mag worden.

De zwemgipsbroek

Uw kind heeft een zwemgipsbroek. Hierin kan uw kind zwemmen en gebadderd worden. Houd er met slapen rekening mee dat het een half uur duurt voordat de gipsbroek is gedroogd. Als uw kind een operatie heeft ondergaan en er dus sprake is van wond(en), kan uw kind pas na 1,5 week zwemmen en badderen, nadat de gazen onder het gips verwijderd zijn. De gipsverbandmeester laat u de locatie van de gazen zien, die u na anderhalve week zelf verwijderen kan nadat ze even los hebben kunnen weken door uw kind in bad/onder de douche te zetten.

Een aantal tips voor de behandeling in het gips

• Als het gips nat is geworden kunt u het drogen versnellen met een koude föhn;
• Om urine en ontlasting op te vangen, plaatst u een kleine luier in de gipsbroek en een grote luier over de gipsbroek;
• Als het gips vies is geworden kunt u dit schoonmaken met babydoekjes en daarna drogen met een koude fohn. Of, indien toegestaan, schoon spoelen onder de douche/in bad;
• Als uw kind last heeft van jeuk, helpt het om met een koude föhn onder het gips te blazen.Houd er rekening mee dat niet alle normale kleding van uw kind past.
• Rompers, broeken & rokjes moeten twee maten groter zijn dan normaal. Shirts en trui kunnen gewoon in de eigen maat worden gedragen;
• Zorg voor een goede ondersteuning tijdens het zitten en liggen: let er op dat de bovenrand van de gipsbroek niet in de buik drukt en de achterkant niet in de rug. Plaats kussens of handdoekrolletjes onder de benen waar nodig;
• Sommige kinderen slapen met name in het begin slecht. Het enige waar u zelf voor kan zorgen is een goede lighouding;
• Het is moeilijk om een kind in het gips de hele dag bezig te houden. Een zitzak, babybouncer en ‘rola’ kunnen hierbij uitkomst bieden. Als kinderstoel kunt u een triptrapstoel gebruiken, waar u een smaller plankje in zaagt of laat zagen. Kijk voor uitgebreide informatie hierover op www.heupafwijkingen.nl en op www.kiekhipwear.nl ;
• Een kind met een kunststof gipsbroek is onhandig te tillen. Daarom is het verstandig het bed en de box (weer) in de hoogste stand te zetten. Staat het bed te laag, dan kunt u via de thuiszorg klossen lenen. Let ook altijd goed op uw eigen houding als u gaat tillen..

Controleer regelmatig de volgende dingen:

• scherpe randen of uitsteeksels van de gipsbroek
• de kleur van de tenen (roze) en de temperatuur van de voet
• of er drukplekken ontstaan (met name bij de randen van de gipsbroek & rug/stuit)
• of de voeten blijven bewegen.

Behandeling na een gipsbroek

Na de behandeling met een gipsbroek is de heupluxatie opgeheven. In enkele gevallen is er nog sprake van heupdysplasie. Sporadisch wordt dit behandeld met een andere vorm van een spreidmiddel. De periode waarin het spreidmiddel gedragen zou moeten worden is afhankelijk van de ernst van de heupdysplasie.

Leven met uitklapper, klik om te openen

Meer informatie

Op internet vindt u meer informatie op:

www.kinderorthopedie.nl www.heupafwijkingen.nl

www.kiekhipswear.nl

http://hipdysplasia.org/developmental-dysplasia-of-the-hip/hip-healthy-swad-dling/ (engelse website)

Vragen

Neemt u contact op met de gipskamer als:

• het u, in het geval van de Pavlik-bandage, opvalt dat een van beide benen niet meer beweegt
• u drukplekken ziet ontstaan
• u, in het geval van de gipsbroek, blauwverkleuring ziet van de voeten
• vragen, twijfels of iets dergelijks.

Telefoonnummers:

• Binnen kantoortijden belt u de gipskamer van het WKZ: telefoonnummer 088 75 548 97
• Buiten kantoortijden de spoedeisende hulp van het UMC Utrecht: telefoonnummer 088 75 666 65 en vragen naar de dienstdoende assistent orthopedie.

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

De polikliniek is op maandag tot en met woensdag bereikbaar van 8.30 - 12.00 uur.
U kunt altijd een e-mail sturen.